20% hiểu biết chuẩn về chế độ ăn uống sẽ cứu sống gan nhiễm mỡ đến 80%. Bạn có nằm trong số 20% đó hay không?
Gan nhiễm mỡ là gì?
Gan nhiễm mỡ còn được gọi là thoái hóa mỡ gan, là tình trạng chất béo trong gan tích tụ vượt quá 5% trọng lượng của gan. Đôi khi lượng chất béo vượt quá 50% do ứ đọng Triglycerides.
Gan nhiễm mỡ được chia thành 2 loại là gan nhiễm mỡ do rượu và không do rượu. Bác sĩ CKII Trần Ánh Tuyết, Phòng khám đa khoa quốc tế Yersin cho biết: “Đã có rất nhiều khảo sát và thông kê cho thấy 90% người khỏe mạnh dùng nhiều rượu bia với hàm lượng trên 60 g chất alcohol mỗi ngày đều có gan nhiễm mỡ”. Gan nhiễm mỡ không do rượu thường xảy ra ở những người thừa cân, béo phì, những người ở độ tuổi trung niên, đặc biệt hầu hết xảy ra ở những người có chỉ số mỡ trong máu cao, nhất là tăng cao chỉ số triglyricedes.
Cơ chế sinh bệnh gan nhiễm mỡ
Gan đóng vai trò là máy lọc và tinh chế, chúng biến đổi thức ăn thành chất cần thiết cho sự sống và sản xuất nhiều chất quan trọng cần sử dụng cho cơ thể. Gan nhiễm mỡ do 2 con đường chính là: tăng tích trữ mỡ ở gan và giảm bài xuất mỡ ra khỏi gan. Gan nhiễm mỡ do rượu và không do rượu đều tác động trực tiếp đến hai con đường này.
- Gan nhiễm mỡ do rượu: chất ethanol trong rượu bia làm tăng cacbohydrat và axit glucorophotphat dẫn đến tăng este axit béo từ đó tăng tạo mỡ mà chủ yếu là tryglicerit. Mặt khác, rượu cũng làm giảm oxy hóa axit béo ở ngoài gan gây hạn chế quá trình tổng hợp lipoprotein và ức chế sự thải mỡ ở gan để lại hậu quả gan nhiễm mỡ.
- Gan nhiễm mỡ không do rượu có thể gặp nhiều ở những người thừa cân, béo phì, mắc bệnh tiểu đường, những người có chỉ số mỡ máu cao. Các chuyên gia y tế đã thống kê có đến 80-90% người béo phì và hầu hết những người rối loạn chuyển hóa mỡ máu đều mắc bệnh gan nhiễm mỡ. Gs.TS thầy thuốc nhân dân Nguyễn Văn Mùi cho biết: Nhờ xúc tác của men HMG – GA reduetase mà 80% lượng cholesterol được cơ thể tổng hợp ở gan. 20% còn lại do hấp thụ từ thức ăn. Chính vì vậy, khi gan xảy ra tình trạng rối loạn chuyển hóa cholesterol, suy giảm hoạt tính của LDL receptors sẽ dẫn tới tăng cholesterol toàn phần, tăng LDL-c, tăng triglycerides và giảm HDL-c từ đó gây nên tình trạng gan nhiễm mỡ.
Các phân tích trên cho thấy, gan nhiễm mỡ do rượu và không do rượu phần lớn do ứ đọng triglycerides tại gan. Bình thường gan chứa khoảng 5g lipid cho mỗi 100 g trọng lượng, trong đó khoảng 14% là triglycerides, khi triglycerides vượt quá 14% sẽ gây ra tình trạng gan nhiễm mỡ. Tăng triglycerides có nhiều nguyên nhân, trong đó chế độ ăn uống là yếu tố ảnh hưởng lớn nhất.
Nghịch lý ăn uống khiến gan tăng ứ đọng triglycerides
Các bác sĩ chuyên khoa đã phát hiện một nguyên nhân cực kì bất ngờ làm tăng tích trữ mỡ tại gan. Đó chính là sai lầm trong thói quen ăn uống. Hầu hết người dân vùng Đông Nam Á luôn có quan niệm sử dụng nhiều cơm trắng trong mỗi bữa ăn và cho rằng chất béo không tốt cho cơ thể. Đặc biệt, những người béo phì hoặc có chỉ số mỡ máu cao lại càng triệt để kiêng chất béo, tích cực ăn tinh bột và chính cách ăn uống này đã làm cơ thể tăng cao triglycerides, gây ra gan nhiễm mỡ và nhiều bệnh lý nguy hiểm khác..
Chế độ ăn uống ảnh hưởng rất nhiều đến tình trạng gan nhiễm mỡ
Trao đổi về vấn đề này, Bs. Ths Nguyễn Quốc Việt (Phó trưởng khoa Tim mạch bệnh viện Nội tiết Trung ương) cho biết: “Khi ăn kiêng mỡ, cơ thể sẽ thiếu hụt nguồn chất quan trọng, bắt buộc phải tăng điều động từ mô mỡ dữ trữ, từ đó gan thu nhận thêm nhiều axit béo tự do rồi chuyển hóa chúng thành triglycerides và tích trữ chúng. Mặt khác, ăn nhiều tinh bột làm cho cơ thể dư thừa calo, từ đó khiến cho acetyl coenzym A thừa tổng hợp acyl coenzym A rồi kết hợp với glycerolphosphat thành triglycerides. Thực phẩm giàu cab trắng như cơm trắng, bánh mì… khuyến khích cơ thể lưu trữ năng lượng dưới dạng acid béo, Sau đó, lipoprotein giải lipase giải phóng nhiều acid béo tự do, đẩy chúng vào gan. Tại đây acid béo tự do được hoạt hóa thành acyl coenzym A rồi kết hợp với glycerol phosphat thành nhiều triglycerid. Ngoài ra, tinh bột làm tăng insulin và đường huyết khiến gia tăng lượng triglycerides được tạo ra tại gan và làm tăng nguy cơ mắc tiểu đường tuyp 2”.
Trong cuộc hội thảo về sức khỏe tim mạch tổ chức tại phường Bạch Mai tháng 2 vừa qua, Bác sĩ Việt cũng đưa ra một số thống kê báo cáo và nghiên cứu thử nghiệm của một số nhóm chuyên gia cả trong và ngoài nước chứng minh tinh bột là thủ phạm gây tăng triglycerides trong máu và ứ đọng triglycerides trong gan, từ đó sinh bệnh mỡ máu cao, gan nhiễm mỡ.
Do vậy, muốn giảm gan nhiễm mỡ cần quyết liệt thay đổi thói quen ăn uống sai lầm bấy lâu nay, nên tuân thủ tam giác trị liệu được khuyến cáo bởi WHO như sau:
| Chế độ dinh dưỡng | Chế độ tập luyện | Sử dụng thuốc, trị liệu |
|
|
|
