Nhóm người cao tuổi Việt Nam đang gia tăng nhanh chóng, một trong những gánh nặng sức khỏe là sự phát triển của cao huyết áp ở người già kéo theo một loạt vấn đề về y tế khác. Các nghiên cứu trên thế giới cho thấy, tăng huyết áp tâm thu đơn độc là yếu tố nguy cơ dẫn tới các bệnh tim mạch nguy hiểm như phì đại tâm thất, suy tim, bệnh tim mạch vành và đột quỵ. Điều trị hạ áp đã được chứng minh sẽ giúp làm giảm tỉ lệ tử vong do tai biến, đột quỵ ở những bệnh nhân lớn tuổi có cao huyết áp.
Nguyên nhân gây cao huyết áp ở người già
80% người già sẽ bị tăng huyết áp và hình thức thường gặp là tăng huyết áp tâm thu đơn độc (chỉ tăng số huyết áp trên). Tăng huyết áp ở người già liên quan tới:
- Sự suy giảm chức năng thận
- Rối loạn chức năng nội mạc
- Xơ vữa mạch máu làm giảm tính đàn hồi, co giãn và làm tăng độ xơ cứng của động mạch, đặc biệt thường gặp ở các động mạch lớn làm gia tăng những áp lực của dòng máu lên thành động mạch dẫn đến sự phát triển của huyết áp.
Các yếu tố như môi trường, chế độ ăn uống tiêu thụ một lượng lớn muối, tình trạng căng thẳng, ít vận động khiến dân số trở nên béo phì và các bệnh rối loạn chuyển hóa như mỡ máu cao, gan nhiễm mỡ, tiểu đường, … cũng làm tăng nguy cơ mắc cao huyết áp khi về già.
Biến chứng nguy hiểm do cao huyết áp ở người già
So với nhóm người trẻ tuổi, bệnh nhân cao tuổi có rủi ro bệnh tim mạch cao hơn và việc điều trị để giảm các chỉ số huyết áp sẽ gặp phải nhiều khó khăn hơn. Các nghiên cứu đã chứng minh tăng huyết áp tâm thu lên khoảng 20 mmHg ở người già sẽ làm tăng gấp đôi nguy cơ tử vong và đột quỵ do tim thiếu máu cục bộ.
Việc tăng tải trọng động mạch do tăng huyết áp tâm thu và phản xạ sóng động mạch sẽ thúc đẩy phì đại thất trái và hậu quả là suy tim, bệnh xơ vữa, bệnh tim mạch vành, bệnh mạch máu não và phình động mạch chủ, chức năng vận động và nhận thức của người già bị suy giảm.
Điều trị cao huyết áp ở người già
Điều trị cao huyết áp ở người già chỉ cần hạ về mức 150/80 mmHg đã đem lại rất nhiều lợi ích về sức khỏe. Trong điều trị cao huyết áp cần phải điều trị kèm theo các bệnh như thiếu máu cơ tim cục bộ, suy tim, rung nhĩ và bệnh tiểu đường.
- Điều trị không dùng thuốc: Bỏ hút thuốc lá, giảm cân, giảm lượng muối và tập thể dục hợp lý, …
- Điều trị thuốc: Cần phải thận trọng vì đa số bệnh nhân lớn tuổi, sức đề kháng đã giảm, nguy cơ gặp tác dụng phụ tăng cao, khả năng hấp thụ và chuyển hóa thuốc giảm. Trong quá trình dùng thuốc cần xem xét tình trạng sức khỏe của bệnh nhân và các bệnh kéo theo.
Lưu ý trong điều trị
- Đối với người cao tuổi, nên đưa huyết áp tâm thu xuống dưới 150 mmHg, đối với những người có bệnh tiểu đường hoặc bệnh thận mãn tính, bệnh xơ vữa động mạch mục tiêu hạ huyết áp là xuống thấp hơn 140 mmHg.
- Điều trị ban đầu thường áp dụng các biện pháp tự nhiên, bao gồm giảm muối, giảm calo và luyện tập thể dục.
- Điều trị bằng thuốc nên bắt đầu với liều thấp hơn của thuốc với một mối quan tâm đặc biệt về hạ huyết áp thế đứng.
- Điều trị tăng huyết áp tâm thu làm giảm tỉ lệ tử vong do tim mạch một cách từ từ.