Đột quỵ là căn bệnh đáng sợ của thời đại không chỉ vì nó có thể xẩy ra với bất kì ai và bất kì người nào mà còn bởi vì bệnh thường xuất hiện đột ngột, để lại nhiều hậu quả nặng nề. Thực tế, 80% các cơn đột quỵ não có thể ngăn chặn nếu được phát hiện và điều trị sớm. Bài viết sau đây sẽ cung cấp cho bạn những kiến thức hữu ích nhất về đột quỵ và cách xử lý nhanh khi phát hiện mình hoặc người thân mắc đột quỵ.
1. Các dạng đột quỵ thường gặp
STT | Dạng đột quỵ | Đặc điểm |
1 | Đột quỵ thiếu máu cục bộ |
– Đột quỵ huyết khối: Xẩy ra khi xuất hiện cục máu đông (hình thành bởi mỡ trong máu tích tụ thành các mảng bám trong động mạch, mảng bám cứ tiếp tục dầy lên theo thời gian) trong động mạch cung cấp máu cho não, làm giảm lượng máu lưu thông và lâu dần gây tắc hoàn toàn. – Đột quỵ tắc mạch: Xảy ra khi cục máu đông hoặc các mảng vỡ (từ mảng xơ vữa) di chuyển trong lòng động mạch. Thường cục máu đông sẽ di chuyển từ tim tới động mạch não (động mạch hẹp hơn) gây tắc nghẽn mạch máu. |
2 | Đột quỵ xuất huyết não |
– Xuất huyết nội sọ: Một mạch máu trong não bị vỡ ra và máu tràn vào các mô não xung quanh, gây tổn hại tế bào não. – Xuất huyết dưới màng nhện: Khi một động mạch trên hoặc gần bề mặt của não bị vỡ ra và tràn vào không gian giữa các bề mặt của não và hộp sọ. Dấu hiệu là đau đầu dữ dội và đột ngột. Sau khi xuất huyết, các mạch máu trong não của bạn có thể mở rộng và thu hẹp thất thường, tiếp tục hạn chế lưu lượng máu. |
3 | Thiếu máu não thoáng qua |
|
2. Các triệu chứng đột quỵ
Để xác định xem bạn hay người thân của mình có đang bị đột quỵ hay không bạn nên nhanh chóng chú ý xem có những dấu hiệu dưới đây hay không?
- Tê hoặc liệt ở mặt, tay, chân: Đột nhiên bạn cảm thấy tê, yếu hoặc tê liệt ở mặt, tay hay chân, bạn cũng có thể bị liệt một bên cơ thể. Hãy cố gắng giơ hai tay lên khỏi đầu của bạn cùng một lúc. Nếu một cánh tay không thể đưa lên, hoặc rơi xuống bạn có thể bị đột quỵ. Tương tự như vậy, một bên miệng của bạn có thể sụp xuống khi bạn cố gắng để mỉm cười.
- Nhìn mờ hơn, khó nhìn ở cả một hoặc hai mắt: Bạn có thể đột nhiên bị mờ không nhìn được ở một hoặc cả hai mắt.
- Nhức đầu: Đau đầu một cách đột ngột và dữ dội có thể kèm nôn mửa, chóng mặt có thể cho thấy bạn đang đối mặt với một cơn đột quỵ.
- Khó nói hoặc khó nuốt: Bạn cũng có thểkhông kiểm soát được cơ miệng, gây khó khăn cho bạn khi nói chuyện hoặc khi nhai, nhuốt thức ăn. Bạn cũng sẽ gặp khó khăn khi nói, đọc, viết hoặc gặp khó khăn khi hiểu người khác nói gì.
- Ngã đột ngột: Bạn có thể bị chóng mặt, mất thăng bằng, ngã ra đột ngột gây ra nhiều hệ lụy.
3. Cách xử lý nhanh khi gặp người bệnh đột quỵ
3 giờ đầu tiên khi bệnh nhân đột quỵ được xem là “giờ vàng” trong chữa trị đột quỵ, do lúc này các dấu hiệu của bệnh vừa mới xuất hiện. Sau 3 giờ, nơi vùng não xảy ra tai biến sẽ khó phục hồi, vì vậy cần phải đưa bệnh nhân tới bệnh viện sớm nhất có thể. TS. BS Nguyễn Huy Thắng, Trưởng khoa Bệnh lý mạch máu não, bệnh viện 115 TP.HCM cho biết: “Khi bệnh nhân có dấu hiệu đột quỵ, không nên sơ cứu gì, chỉ cần giữ thông thoáng cho bệnh nhân, để bệnh nhân thở và ngay lập tức đưa tới bệnh viện. Cứ mỗi phút bệnh nhân đột quỵ không được điều trị đặc hiệu thì có khoảng 2 triệu nơron thần kinh mất đi. Càng trì hoãn việc điều trị, các tế bào thần kinh càng chết đi nhiều hơn và hậu quả tàn phế cũng như tử vong sẽ cao hơn so với bệnh nhân được điều trị sớm”.
TS. BS Nguyễn Huy Thắng cho biết thêm: “Khi thấy những triệu chứng của đột quỵ, người nhà bệnh nhân thường nghĩ bệnh nhân bị trúng gió rồi vắt chanh cho bệnh nhân uống mà không nghĩ đến việc đưa bệnh nhân tới bệnh viện ngay. Sai lầm tiếp theo là cố hạ huyết áp cho bệnh nhân ngay trước khi đưa bệnh nhân tới bệnh viện. Khi chưa biết đây là tình trạng thiếu máu não hay xuất huyết não mà vẫn cố hạ huyết áp vô tình là cho lưu lượng máu giảm đột ngột và triệu chứng càng xấu đi”.
Như vậy, khi có người thân có triệu chứng đột quỵ, bạn cần:
- Gọi xe cấp cứu ngay
- Không tự ý cho uống bất kì loại thuốc nào
- Đặt người bệnh lên một mặt phẳng nằm ngang, không đặt người bệnh lên đệm lò xo có độ lún quá sâu sẽ làm thay đổi tư thế đầu.
- Đặt đầu người bệnh hơi nghiêng, để nếu dịch trong miệng chảy ra nhiều sẽ chảy ra bên mép mà không để chảy xuống đường thở gây ngạt thở.
- Để người bệnh nằm xuống chỗ thoáng, nghiêng qua một bên nếu nôn ói, móc hết đàm nhớt cho bệnh nhân dễ thở.
4. Điều trị đột quỵ dài hạn
Mục tiêu của điều trị dài hạn là phục hồi các chức năng của cơ thể người bệnh và ngăn ngừa sự tái phát của các cơn đột quỵ. Thời gian phục hồi tùy thuộc vào tình trạng của từng người bệnh.
Bí quyết phục hồi nhanh sau đột quỵ và phòng ngừa đột quỵ tái phát trở lại bạn cần:
- Bỏ hẳn việc sử dụng thuốc lá
- Hạ và kiểm soát huyết áp ở chỉ số an toàn
- Kiểm soát bệnh tiểu đường
- Phòng và điều trị xơ vữa động mạch sớm
- Hạ mỡ máu, không để cholesterol và triglycerides tăng cao
- Thiết lập chế độ ăn uống lành mạnh, nhiều rau xanh, ít dầu mỡ, cholesterol và muối
- Luyện tập các bài tập vật lý trị liệu đều đặn
- Hạ và ổn định trọng lượng cơ thể
- Khám sức khỏe định kì
- Sử dụng sản phẩm thảo dược chiết xuất Nần nghệ